Op Schiermonnikoog komen ontzettend veel verschillende planten en dieren voor op een heel klein oppervlak. Dat komt omdat het eiland veel verschillende landschappen kent: van het wad tot de duinen en van het bos tot de Westerplas. In elk landschap gedijen weer andere dieren en planten.
Vogels
Schiermonnikoog is een waar vogelparadijs. Je kunt heel veel soorten vogels op het eiland zien en vaak ook in grote aantallen. Dat komt onder andere omdat het eiland heel veilig is voor vogels. Er komen namelijk geen landroofdieren voor op Schiermonnikoog. Op de grond broedende soorten hoeven dus niet bang te zijn dat een vos hun nest komt plunderen. Een andere reden waarom Schiermonnikoog zo in trek is bij vogels, is dat er zoveel te eten is. Op het wad komen grote hoeveelheden wormen, schelpen, garnalen en krabben voor. Allemaal eten voor de vogels. En dan ligt de Waddenzee ook nog eens ideaal op de trekroute. Veel vogels maken op hun reis van hun broedgebied in het noorden naar hun overwinteringsplek in het zuiden een tussenstop in de Waddenzee. In de trektijd wemelt het op het wad van de steltlopertjes.
Een van de meest prominente vogelsoorten op Schiermonnikoog is de lepelaar. Vanaf februari komen ze terug uit hun winterverblijven in Zuid Europa en Afrika. Iedere zomer broeden meer dan 200 paren lepelaars op het eiland! Je kunt de lepelaars vaak zien vanuit de vogelhutten bij de Westerplas. Naar de lepelaars van Schiermonnikoog wordt veel onderzoek gedaan.
Planten
In totaal komen op Schiermonnikoog meer dan 500 soorten planten voor. Op de kwelder en in de duinen vind je veel bijzondere plantensoorten.
De kwelder overstroomt regelmatig met zeewater. Dat betekent dat de planten die er groeien tegen zout water moeten kunnen. Daarom heeft de kwelder een heel eigen begroeiing met planten die je ergens anders niet tegenkomt. Voorbeelden van kwelderplanten zijn lamsoor en zeekraal.
In de duinen van Schiermonnikoog bloeien veel bloemen in allerlei uitbundige kleuren. Geel komt bijvoorbeeld van teunisbloemen en koningskaarsen. Wit zijn de prachtige bloemen van de parnassia, vooral in augustus in grote hoeveelheden aanwezig. Het slangenkruid met zijn helderblauwe bloemen kun je de hele zomer zien. En als je in juni op het eiland bent, zien de duinen roze van de orchideeën.
Zeebeesten
Schiermonnikoog wordt omringd door zee, aan de zuidkant de Waddenzee en in het noorden de Noordzee. De dieren die in de zee leven zie je meestal niet op Schiermonnikoog. Maar je vindt op het strand of op het wad wel vaak overblijfselen van die dieren in de vorm van schelpen en ander aanspoelsel.
Op het strand van Schiermonnikoog is het bijzonder goed schelpen zoeken. Je kunt er veel verschillende en ook zeldzame schelpen vinden. De reden dat er zoveel bijzonders aanspoelt op het eiland, is dat er aan de oostkant diepe geulen in de buurt van het eiland komen. Zo komen schelpen die in de diepere delen van de Noordzee voorkomen op het strand terecht.
Een goed voorbeeld van zo’n zeldzame schelp die je op Schiermonnikoog kunt vinden is de noordkromp. Het is een erg mooie en grote schelp en het dier dat in die schelp leeft is het oudste dier ter wereld: een noordkromp kan namelijk meer dan 500 jaar oud worden!
Ook voor ander aanspoelsel is Schiermonnikoog een goede vindplaats. Verschillende soorten krabben, rugschilden van de zeekat, skeletjes van zee-egels, vissenwervels, noem maar op. Zo hoef je niet de zee in om veel zeebeesten te zien.
Zoogdieren
Van zoogdieren komen er niet zoveel soorten voor op Schiermonnikoog. Konijn en haas kun je natuurlijk tegenkomen, egels scharrelen ’s avonds en ’s nachts rond, en er komen een paar soorten muizen en spitsmuizen voor.
Het meest tot de verbeelding sprekende zoogdier van Schiermonnikoog is waarschijnlijk de zeehond. Er zijn twee soorten zeehonden die in de Waddenzee en de Noordzee rond Schiermonnikoog voorkomen: de gewone zeehond en de grijze zeehond. De grijze zeehond is een stuk groter dan de gewone zeehond en heeft een langwerpige snuit. Op de Balg, de uiterste oostpunt van het eiland, liggen vaak (gewone) zeehonden uit te rusten.
Als je geluk hebt kun je ook elders op het strand een zeehond tegenkomen. Ook jonge zeehondjes kom je wel eens op het strand tegen. Zo’n zeehondje ziet er heel aandoenlijk uit en het kan zelfs huilen, maar het is heel gewoon voor een een zeehondenpup om urenlang alleen op het strand te liggen. De moederzeehond is gewoonweg op jacht en komt altijd weer terug om haar jong te zogen. Je kunt een jong zeehondje dus het beste gewoon laten liggen.
Waddenbieb
Wil je meer weten over een bepaalde soort? In de Waddenbieb van onze collega’s van Ecomare vind je heel veel informatie over de planten en dieren van het Wad en de Waddeneilanden.