Afgelopen jaar zijn de planten van de duinen van Schiermonnikoog geïnventariseerd door het bureau ATKB. Hierdoor hebben we nu een mooi beeld van de verspreiding van de kenmerkende en de bijzonderste planten van Schiermonnikoog.
In totaal zijn er in de duinen 58 Rode Lijstsoorten gevonden. Planten die op de Rode lijst staan zijn in Nederland zeldzaam en bedreigd. Hiermee mag wel worden gesteld dat de duinen van Schiermonnikoog tot de bijzonderste floragebieden van Nederland behoren. Sommige plantensoorten zijn min of meer aan komen waaien, zoals korenbloem en kruisbladwalstro. Maar een groot deel van de bedreigde soorten zijn typische duinsoorten, die voor hun voortbestaan in Nederland afhankelijk zijn van duingebieden als op Schiermonnikoog.
Sommige soorten zijn op het eiland zelfs opvallend talrijk: bedreigde planten als dwergvlas, knopbies en armbloemige waterbies zijn in de Schiermonnikoger duinen wijdverspreid. De duinvalleien van Nationaal Park Schiermonnikoog behoren tot de botanische topgebieden van het eiland. Hierbij springen de Vuurtorenvallei, de Hertenbosvallei en het Kapenglop eruit wat betreft soortenrijkdom. Goed maaibeheer is cruciaal voor het behoud van deze bijzondere planten. Ook hebben veel duinvalleisoorten geprofiteerd van beheermaatregelen voor het herstellen van duinen en stuifkuilen (PAS- en duinherstelmaatregelen). Het afplaggen van vochtige plekken heeft nieuwe locaties opgeleverd waar draadgentiaan, stippelzegge en (de ook in internationaal opzicht bedreigde) groenknolorchis nu ook te vinden zijn.
Maar niet met alle soorten op het eiland gaat het goed. Honingorchis en bonte paardenstaart konden niet worden teruggevonden, alhoewel het bij beide onopvallende soorten niet uit te sluiten is dat ze nog ergens staan. Gelobde maanvaren en slanke gentiaan waren in 2021 opvallend schaars, maar de aantallen van beide soorten fluctueren sterk van jaar tot jaar. Voor andere soorten is de achteruitgang structureel. Het is de vraag of de volgende inventarisatie over zes jaar het rozenkransje, de stekende wolfsklauw en de kleine keverorchis nog terug zal zien. Het rozenkransje lijdt onder verruiging in de duinen, de stekende wolfsklauw en de kleine keverorchis verdwijnen doordat het dennenbos steeds meer dichtgroeit met bramen.