In het kader van het project Wij&Wadvogels, werken de boswachters van Natuurmonumenten sinds 2020 aan een plan voor meer broed- en rustruimte voor wadvogels én verantwoorde voorzieningen om de vogels te bekijken in Nationaal Park Schiermonnikoog. Partijen als Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, gemeente Schiermonnikoog, Nationaal Park Schiermonnikoog, Wetterskip Fryslân, provincie Fryslân en Rijkswaterstaat hebben hiervoor de handen ineen geslagen. In september 2022 gaat de uitvoering van de eerste fase van het plan bij de Westerplas van start.
Wij&Wadvogels
Wij&Wadvogels is een Wadden-breed project met verschillende deelprojecten waarin organisaties met elkaar werken aan een rijke Waddenzee. Eén van de deelprojecten bevindt zich op Schiermonnikoog en gaat specifiek over de Westerplas en het wad tussen de jachthaven en de veerdam. In de afgelopen twee jaar hebben de betrokken partijen met elkaar de mogelijkheden verkend om meer ruimte voor vogels te creëren. Bij dit proces waren eilanders en bezoekers ook uitgenodigd om mee te denken. Wij&Wadvogels wordt mogelijk gemaakt door het Waddenfonds, het ministerie van LNV en de drie Waddenprovincies.
De Westerplas
Met het project Wij&Wadvogels Schiermonnikoog willen de boswachters meer ruimte creëren voor vogels om te rusten en te broeden en voor bezoekers om op een verantwoorde manier de vogels te observeren. “De Westerplas en het wad tussen de jachthaven en de veerdam, zijn belangrijke gebieden voor wadvogels die Schiermonnikoog even bezoeken” aldus boswachter Cynthia Borras. De Westerplas is één van de weinige grote zoetwaterplassen van het eiland. In het voorjaar broeden er eenden, lepelaars, aalscholvers en veel zangvogeltjes. Bij opkomend water zoeken veel vogels de beschutting van de Westerplas op om te overtijen. “De afgelopen jaren zijn de wilgen rond de Westerplas zo hoog geworden dat de plas bijna niet meer te zien is vanaf het schelpenpad. Vogelaars en fotografen proberen vaak toch een glimp van de vogels op te vangen door het rietveld in te lopen. Dat zorgt voor verstoring van de vogels die op de plas rusten. Dat moet anders”.
In september gaat aannemingsbedrijf W. Stienstra & Zn. B.V. aan de slag met het herstellen van het zicht op de Westerplas. Hiervoor moet veel wilgenstruweel teruggesnoeid en verwijderd worden. “Vanaf het uitkijkduin en de groene dijk heb je straks weer zicht op de vogels van de Westerplas”. In de noordwest hoek van de Westerplas laat Natuurmonumenten een nieuwe kijkscherm plaatsen dat extra ruimte biedt voor bezoekers om vogels op een verantwoorde manier te observeren. In het voorjaar 2023 wordt midden in de plas met sediment uit de Westerplas een broedeiland gespoten. “Het gaat om een kooiconstructie gemaakt van worteldoeken en wilgentenen, daarin spuiten we het slib op. We hopen volgend jaar op veel nieuwe broedvogels zoals sterns en kokmeeuwen.”, aldus boswachter Cynthia Borras.
De Jachthaven
In de hoek van de jachthaven, tegen de dijk aan, broeden oeverzwaluwen, tureluurs en scholeksters. De hoek van de jachthaven heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als een zogenaamde hoogwatervluchtplaats (HVP). Bij hoogwater staan er soms honderden plevieren, scholeksters, grutto’s en wulpen te wachten op het volgende laagwater. “We zien de afgelopen jaren dat de vogels die afhankelijk zijn van de smalle strook op de grens van land en zee het moeilijk hebben. Ze zijn gevoelig voor verstoring. Willen we ook in de toekomst van deze prachtige soorten blijven genieten, is het van belang dat we dit gebied de komende tijd aandacht geven”, aldus boswachter Cynthia Borras.
Hans Danel van gemeente Schiermonnikoog: “Het materiaal dat tijdens onderhoud aan de jachthaven vrijkomt kunnen we opnieuw gebruiken voor het creëren van zandplaatjes tussen veerdam en jachthaven. Daar kunnen wadvogels rust en ruimte vinden.” De eilandjes dragen volgens de gemeente ook bij aan de belevingswaarde van deze plek. Vanaf verschillende plekken kun je straks de vogels op een verantwoorde manier bekijken.
Op dit moment zit dit onderdeel van het project nog in het vergunningstraject. Het streven is om de eerste zandplaatjes in 2023 te kunnen aanleggen.