69 resultaten gevonden
Pagina's

Vraag en Antwoord

Vragen en Antwoorden tijdens live-uitzending Wij&Wadvogels Schiermonnikoog

Eilandjes

Eén van de plannen is om eilandjes te maken, zowel bij de jachthaven als in de Westerplas, waarop vogels kunnen broeden en uitrusten.

Nu moet de Grote Siege regelmatig uitgebaggerd worden. Hoe zou dat zich tot de eilandjes verhouden?

We verwachten dat met de aanleg van de vogeleilandjes langs de randen meer sediment wordt afgezet. Dat is ook wenselijk. Hierdoor behoudt de kwelderrand het dynamische karakter omdat er steeds sprake is van nieuwe aanwas van pionierssoorten waar vele soorten vogels op foerageren. Het baggeren vormt geen bedreiging voor de eilandjes.

Wat is de invloed van de golfslag van de watertaxi’s op deze eilandjes?

De golfslag van de watertaxi heeft geen invloed op de eilandjes. Tegen de tijd dat de golfslag de eilandjes zou bereiken is de golfenergie er al volledig uit.

Wordt er ook gekeken naar de invloed van het droogvallen op de vogels?

De waarde van Schiermonnikoog als waddenhaven is dat je er voor kunt kiezen om in de jachthaven te liggen of, als je dat kan, droog te vallen naast de Reegeul. Binnen wadvaarderskringen is sprake van een zogenaamde erecode die het vrij en verantwoord varen regelt. Dat blijft ook zo in de nieuwe situatie. De route om vanaf de droogvalplaatsen het eiland te bereiken blijft hetzelfde. Droogvallen moet in de toekomst ook kunnen mits er geen verstoring van de vogels op de nieuwe eilandjes plaatsvindt.

Tot nu toe zitten er (ook) veel vogels bij de jachthaven. Toch is daar ook een harde overgang. Hoe kan dat?

Ten oosten van de jachthaven ligt een kleine kwelder. Daar is de overgang tussen land en zee niet hard, maar juist heel geleidelijk. Je ziet hier dat de brede grensstrook het meest vogelrijk is, vooral met hoogwater als de vogels zich terugtrekken op de rand van het kweldertje. Maar ook met laagwater is de overgang met zoekende bontbekplevieren, steenlopers, tureluurs en drieteen- en bonte strandlopers vogelrijk.

Ook voor de Westerplas zijn er plannen om eilandjes te maken. Is het de bedoeling dat deze eilandjes begroeien of juist niet?

Voor de doelsoorten zoals visdieven, kluten en plevieren is het belangrijk dat de eilandjes zoveel mogelijk open blijven. Hier houden we bij de aanleg rekening mee, door ze zo te maken dat plantengroei traag op gang komt. Maar daarnaast zal voor het broedseizoen ook enig (jaarlijks) onderhoud nodig zijn.

Baggerdepot

Kan het zand in het baggerdepot gebruikt worden voor de eilandjes? Wat is de invloed van de plannen op de zwaluwen bij het depot?

Het baggerdepot hoeft niet weg en mag gebruikt blijven worden voor het deponeren van baggermateriaal uit de jachthaven. Na het ontwateren van de zandige fractie uit het baggermateriaal kan het zand zelfs worden gebruikt voor toepassingen op het eiland. Door het baggermateriaal tijdens de werkzaamheden niet via het depot te storten maar rechtstreeks op de toekomstige plaats van de eilandjes uit laten lopen, wordt veel extra machinaal werk voorkomen. De steile zandwanden voor de broedende oeverzwaluwen blijven gehandhaafd en worden zo nodig jaarlijks, zoals ook nu al het geval is, gefatsoeneerd.

Vogels

Hebben de werkzaamheden voor de aanpassingen invloed op de vogels die er al zijn?

Bij het plannen van de werkzaamheden kijken we goed naar de periode dat de verstoring het geringst is. Dus we voeren de werkzaamheden niet uit in het broedseizoen of rondom hoogwater. Dit zal trouwens ook een vergunningsvoorwaarde van de provincie zijn. Uiteindelijk zal enige tijdelijke verstoring niet te voorkomen zijn, maar wel zo veel mogelijk worden ingeperkt.

Is de verwachting dat er door de aanpassingen meer vogels komen, of dat de vogels zich beter kunnen verspreiden?

De aanleg van de broedeilandjes heeft meer broedvogels als doel. Als deze succesvol broeden zal de populatie toenemen en komen er dus meer vogels. Het aantal overtijende wadvogels zal door de aanleg van de eilandjes niet meteen spectaculair stijgen. Maar als we de rust op deze plekken kunnen garanderen kunnen vogels die elders verstoord zijn er een veilig heenkomen vinden. Uiteindelijk vergoot dat hun kansen op overleving. Hoe meer plekken er in de Waddenzee zijn waar vogels rustig kunnen overtijen, hoe groter het aantal dieren zal zijn dat de trek succesvol aflegt, de winter overleeft en/of in goede conditie in het broedgebied aankomt.

Beleving

Beleving is een belangrijk aspect van Wij&Wadvogels Schiermonnikoog. Daarmee wordt bedoeld dat er, naast het verbeteren van de broed- en rustmogelijkheden voor vogels, aandacht is voor de manier waarop eilanders en bezoekers op een verantwoorde manier van de vogels kunnen genieten.

Wat zijn invloeden van de plannen op bestaande belevingsmogelijkheden, zoals de vogelkijkhut of het droogvallen bij de jachthaven?

In principe blijven de bestaande belevingsmogelijkheden bestaan. Waar nodig worden ze geoptimaliseerd om de belevingsmogelijkheden te vergroten en verstoring van de vogels te verminderen. Over de belevingsmogelijkheden willen we graag met eilanders en bezoeker in gesprek. Dat kan bijvoorbeeld op 6 juli, tijdens de excursie naar de Westerplas en jachthaven.

Waddencafés

In het najaar worden er, mogelijk op Schiermonnikoog zelf, waddencafés georganiseerd met Ruben Smit. Meer informatie hierover volgt.

Zijn de Waddencafés digitaal te volgen?

Het is nog niet bekend of de waddencafés online te volgen zijn of online terug te zien zijn. Zodra er hierover meer bekend is kun je dit lezen op deze website.

...
Pagina's

Cultuurhistorie

Mensen hebben al eeuwenlang invloed op Schiermonnikoog. Buiten het dorp en de Banckspolder is het landschap weliswaar niet door mensen gemaakt en ingedeeld, er zijn wel cultuurhistorische elementen die herinneren aan het verleden. De belangrijkste zijn hier kort beschreven.

Oude zeedijk

Tussen de Bank van Banck en de Westerduinenweg ligt de dijk die tot 1962 de hoofdwaterkering vormde. Deze dijk is aangelegd toen in 1860 onder supervisie van de toenmalige eigenaar van het eiland J.E. Banck, de kwelder werd bedijkt en de Banckspolder ontstond. De dijk is nu een wandelpad dat prachtig uitzicht biedt op de polder en de Westerplas.

Stenen paal

Op het hoogste punt van het Minne Onnes pad, over en langs de Striedieken, staat de zogenaamde ‘Elstienen pail’. Verscholen in het riet in het noordwestelijk deel van de Westerplas staat nog een identieke, bijna vergeten paal. Deze palen markeren de grens van de eigendommen van de staat der Nederlanden en de voormalige particuliere eigenaren van het eiland Schiermonnikoog. De geschiedenis van deze palen gaat terug tot de verkoop van het eiland van de familie Stachouwer aan de heer J.E.Banck in 1858. De palen zijn in 1906 geplaatst na een jarenlange correspondentie tussen de voormalige eigenaren van het eiland Schiermonnikoog en de staat der Nederlanden.

Oude paden

Sinds de aanleg van schelpenpaden in de duinen zijn oude loop- en rijpaden in onbruik geraakt. De meeste van deze paden zijn overgroeid met struikgewas. De oude paden waren vaak gemerkt met een granieten paal met het merk NK. Het verhaal gaat dat sommige inwoners van het eiland een duinverbod hadden in verband met stroperijen. Zij mochten zich niet buiten deze gemerkte paden begeven.

Bunkers

Bunker de Wasserman is gebouwd in de oorlogsjaren 1940-1945 op het duin dat tot dan toe het ‘Wytdun en Poemelsdun’ heette, maar dat nu bekend staat als het Bunkerduin. De bunker fungeert als uitkijkpunt van waar men het eiland, de Noordzee en de Waddenzee kan overzien. Enkele jaren geleden is de bunker toegankelijk gemaakt voor het publiek. Men kan een kijkje in de bunker nemen. Op meer plekken zijn restanten van bunkers uit de tweede Wereldoorlog, onder andere aan het Westerhofpad en in het zogeheten Schleidorp bij de Marlijn. Niet alle bunkers worden opengesteld.

Begraafplaats Vredenhof, zeemansgraven en de Reddingsweg

Deze elementen vormen gedrieën een geheel. In vroeger tijden was het de gewoonte om aangespoelde stoffelijke overschotten van omgekomen zeelieden in de zeereep te begraven. Het gebeurde nogal eens dat bij hoge stormtijen deze stoffelijke overschotten weer bloot spoelden. Dan werden zij herbegraven achter de eerste duintjes. Denk hierbij aan de duinen ten noordoosten van de Tweede Dennen die ook wel de ‘Lyke dune’ genoemd worden. Behalve het Vredenhof zelf zijn er de graven van de bemanning van een Zweeds zeilschip (vermoedelijk de bark Rauta, in 1863 vergaan) ten zuiden van het Vredenhof. De onverharde Reddingsweg, leidend naar Vredenhof en het strand ter hoogte van paal 7, is na 1829 aangelegd om de reddingsboot naar het noorder- en oosterstrand te rijden.

 

Aangeplante naaldbossen

De naaldbossen op Schiermonnikoog zijn vanaf ongeveer 1915 aangeplant in opdracht van de toenmalige eigenaar van het eiland, Graaf Bernstorff. De bossen bestaan hoofdzakelijk uit Corsicaanse en Oostenrijkse dennen. De bossen zijn aangeplant als productiebos, met het oogmerk hout te oogsten. Ook was het de bedoeling om door de bosaanplant de verstuiving ten noorden van het dorp een halt toe te roepen. Van het kappen van bomen voor de houtoogst is het nooit gekomen. Door stormen zijn flinke gaten in de bossen geslagen, waar spontaan jonge loofbomen in opkwamen. Vanaf 1995 werkt Natuurmonumenten op basis van een plan aan een geleidelijke omvorming van de naaldbossen tot een meer gevarieerd bos. Er zijn binnen de naaldbossen enkele bosreservaten ingesteld waar niet wordt ingegrepen in de monocultuur van dennen.

Herdershut en Kweldershok

Op het terrein van het veldstation van de Vrije Universiteit aan de oostkant van de Banckspolder staat de herdershut, die herinnert aan de kwelderbeweiding met een gehoede kudde runderen tot 1959. Wegens het ontbreken van zoet drinkwater op de kwelder kwam de kudde ’s avonds terug naar het gedeelte van de polder dat nog altijd bekend staat als het ‘kweldershok’. In dit perceel is het oorspronkelijke relief bewaard gebleven.

 

Eendenkooi

De eendenkooi is na het gereed komen van de dijk van Banck in opdracht van de heer J.E.Banck in 1861 opgericht. Tot 1959 is de kooi gebruikt om eenden te vangen. In 1959 zegde de Dienst der Domeinen de pacht aan de toenmalige kooiker IJ. Talsma op. De eendenkooi raakte in verval. Door oplettende eilanders werd de vervallen kooi tijdig opnieuw geregistreerd, waarmee voorkomen werd dat de kooi nooit meer in bedrijf zou kunnen komen en het afpalingsrecht zou vervallen. Na oprichting van het Nationaal Park zijn plannen gemaakt om de kooi te restaureren. Op 8 november 1990 is de geheel gerestaureerde eendenkooi opgeleverd. Th. Talsma is als kooiker aangesteld.
De eendenkooi wordt nu gebruikt om eenden te vangen voor ringonderzoek. Er zijn regelmatig excursies naar de eendenkooi.

...
Pagina's

Spreekbeurten en verslagen

Schiermonnikoog is een leuk onderwerp voor je spreekbeurt of verslag.

Het grootste gedeelte van Schiermonnikoog bestaat uit natuur, het eiland is niet voor niks uitgeroepen tot Nationaal Park. Het wad is misschien wel de meest bijzondere plek. Je vindt er allerlei leuke beesten: krabben, zeeduizendpoten, garnalen, zeesterren… Het Schiermonnikoogse strand staat er om bekend dat je er zo goed schelpen kunt verzamelen. Als je geluk hebt kun je er ook een zeehond tegenkomen! Op www.wereldwad.nl kun je zelf het wad beleven. En via de Waddenbieb van onze collega’s van Ecomare op Texel kun je nog veel meer te weten komen over het wad.
Ook over de geschiedenis en de cultuur van Schiermonnikoog valt genoeg te vertellen. De eerste bewoners van het eiland waren monniken met grijze pijen, maar in de loop der eeuwen was het eiland in bezit van steeds een andere rijke familie. In het dorp kun je nog sporen van de geschiedenis terug vinden, de karakteristieke eilander huisjes bijvoorbeeld. En waarom staan er eigenlijk twéé vuurtorens op Schiermonnikoog?

Voor meer informatie kan je naar informatiecentrum Het Baken komen. Je kan ons ook e-mailen  of bellen naar 0519-531233.

...
Berichten

Broedvogels in 2022

Lage duintjes bij de Balg kraamkamer voor bedreigde strandbroeders

Sinds 1998 inventariseert Sovon in opdracht van Natuurmonumenten jaarlijks de broedvogels van het oostelijk deel van de Oosterkwelder. Dat duindoorns en vlieren de afgelopen 24 jaar flink zijn  toegenomen, is terug te zien in de broedvogelbevolking. De zangvogels doen het er al jaren goed en daarin was 2022 geen uitzondering. Dit geldt voor vogels van riet en ruigte (blauwborst, rietzanger), laag struweel (roodborsttapuit, nachtegaal) en sinds kort ook voor soorten van hoog struweel (merel, groenling, koolmees).

Voor echte kweldervogels is het beeld wat minder rooskleurig. Voor het derde jaar achter elkaar broedden er geen velduilen op de kwelder. Zorgelijk is ook dat de wulpenstand achteruit blijft gaan. Omdat dit in vrijwel heel West-Europa gebeurt is de soort inmiddels op de internationale Rode Lijst terecht gekomen. Daarentegen beleefde de veldleeuwerik een topjaar. Dat is opmerkelijk want deze op de grond broedende zangvogel gaat in de rest van Nederland sterk achteruit.

Voor het project Wij en wadvogels heeft Sovon dit jaar ook de Westerplas geïnventariseerd. Hierdoor hebben we nu een ‘nulmeting’ en kunnen we zien of en zo ja hoe na de ingrepen voor het project de broedvogelstand verandert. Dat de bomen rondom de plas inmiddels veel broedende lepelaars en aalscholvers herbergen zal inmiddels bij velen bekend zijn. Er broedden dit jaar 89 lepelaar- en 169 aalscholverpaartjes. Rondom de plas vond Sovon vijftig verschillende broedvogelsoorten, waaronder zes soorten eenden, bruine kiekendief, waterral en sprinkhaanzanger. Ook hier zijn echter bos- en struweelvogels sterk in de meerderheid. Winterkoning en fitis horen rond de Westerplas tot de talrijkste soorten.

Met behulp van onderzoekers, vrijwilligers en boswachters heeft Romke Kleefstra van Sovon voor koloniebroeders en een aantal zeldzame soorten een overzicht gemaakt voor het hele eiland. De kleine mantelmeeuw is nog steeds de talrijkste soort met 7116 paartjes. Dat is iets minder dan vorig jaar. De zilvermeeuwenstand was echter veel lager dan in 2021: 2037 paar in 2022 tegen 3218 het jaar ervoor. Lepelaars blijven het goed doen. De kwelderkolonies en de kolonie bij de Westerplas waren samen goed voor ruim 315 nesten.

...